Dawka czyni truciznę – to powiedzenie bezbłędnie sprawdza się w przypadku witamin. O ile na temat niedoboru mówi się wiele, tak przedawkowanie witamin wciąż jest bagatelizowanym tematem. Tymczasem, hiperwitaminoza to równie poważny problem, co awitaminoza!
Przeczytaj, czym jest hiperwitaminoza, czy można przedawkować witaminę C, co się dzieje, gdy masz za dużo witaminy D… i nie tylko. Na koniec, wyjaśnimy sprawę hiperwitaminozy a zapotrzebowania na witaminy u aktywnych fizycznie. Co z tą dietą, co z suplementami?
Hiperwitaminoza – które witaminy łatwo przedawkować?
Hiperwitaminoza to nic innego, jak przedawkowanie witamin. Mowa o niej wtedy, gdy w ciele znajduje się zbyt dużo witamin w stosunku do zapotrzebowania. Problem hiperwitaminozy dotyczy głównie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach – A, D, E i K.
Wynika to z faktu, że witaminy rozpuszczalne w tłuszczach są magazynowane. Witaminy rozpuszczalne w wodzie, na bieżąco są wydalane i trzeba je uzupełniać każdego dnia. W związku z tym, trudno je poważnie przedawkować – wymagałoby to stałego powtarzania tych samych błędów.
Niestety, powtarzanie zdrowotnych błędów, u niektórych ludzi jest na przykrym porządku dziennym…Da się przedawkować wszystkie witaminy, a konsekwencje hiperwitaminozy to nic przyjemnego. Objawy hiperwitaminozy są specyficzne – dla przedawkowania każdej witaminy inne.
Czy można przedawkować witaminę D?
Tak – przedawkowanie witaminy D jest wykonalne. W pożywieniu jest jej bardzo mało, a kontakt skóry ze słońcem nie wytworzy więcej witaminy, niż potrzebuje organizm. Niemniej, biorąc suplementy w dawkach znacznie wyższych niż zalecane, za dużo witaminy D w organizmie to tylko kwestia czasu.
Objawy przedawkowania witaminy D to częstomocz, wzmożone pragnienie, odwodnienie, apatia, dezorientacja, problemy trawienne, bóle kości i głowy.
Masz podejrzenia co do przedawkowania witaminy D? Ogranicz wapń w diecie – za dużo witaminy D, powoduje jego odkładanie – hiperkalcemię. Schowaj się przed słońcem i najlepiej zasięgnij porady lekarza. Przy hiperwitaminozie witaminy D i spożywaniu produktów bogatych w wapń, może być konieczna interwencja medyka.
Hiperwitaminoza witaminy D to coraz poważniejszy problem. Kiedyś mówiło się głównie o jej niedoborze, a dziś trend się odwraca.. Niestety, witamina D jest wręcz toksyczna w dużych ilościach, a skala kłopotu rośnie wprost proporcjonalnie do wzrostu popularności medycyny alternatywnej. O tym w dalszej części – czytaj!
Czy można przedawkować witaminę C?
Tak – przedawkowanie witaminy C jest możliwe. Dotyczy osób nieroztropnie sięgających po suplementy.
Pierwszym objawem jest biegunka i wzdęcia. Dalej dochodzą mdłości, wysypka skórna, zgaga. Jeśli zdarzy Ci się przedawkowanie witaminy C, odstaw suplement i poczekaj, aż organizm się oczyści. U zdrowych osób, bez problemów z nerkami, to nie potrwa długo – dochodzą do siebie po kilku godzinach.
Przedawkowanie witaminy C – może do niego dojść mimo, że jest ona na bieżąco wydalana z organizmu. Praktycznie nie ma możliwości przedawkowania jej z samej żywności, nawet tej co do zasady bogatej w witaminę C. Wynika to z faktu, że kwas askorbinowy łatwo ulega degradacji. Ilość witaminy C w owocach i warzywach obniża szczególnie światło i zmiany temperatury. Tracimy jej wiele podczas gotowania, czy nawet krojenia owoców w świetle dziennym. Tak więc, nawet jedząc dużo źródeł witaminy C, trudno o hiperwitaminozę.
Przedawkowanie witaminy A – nie tylko jej!
Witamina A to witamina rozpuszczalna w tłuszczach i magazynowana w organizmie. Temat przedawkowania dotyczy – ponownie – suplementujących ją bez wyraźnych wskazań. Do przedawkowanie może dojść również w wyniku nadmiernego spożywania produktów bogatych w witaminę A.
Przedawkowanie witaminy A objawia się ociężałością, brakiem apetytu, suchościa w ustach, nudnościami, łamliwościa paznokci, bólami głowy i drażliwością.
Powiązana kwestia to przedawkowanie beta-karotenu – prekursora witaminy A. Być może kojarzysz ,,syndrom pomarańczowych rączek”, dotykający najczęściej dzieci, pijące duże ilości gęstych soczkow marchewkowych.
Przedawkowanie beta-karotenu objawia się właśnie wyraźnym zażółceniem skory i może dotyczyć też dorosłych miłośników marchwi czy dyni. Jeśli kolega zwróci Ci uwagę, że zrobiłeś się pomarańczowy, a od kilku tygodni nie wyobrażasz sobie obiadu bez sterty marchewki… przerzuć się na cukinię lub cokolwiek innego.
Hiperwitaminoza innych witamin
Da się przedawkować również witaminę E i K. Niezwykle trudno to zrobić tylko z pożywienia, więc jeszcze raz zerkamy w stronę osób łykających suplementy profilaktycznie. Przedawkowanie którejś z tych witamin powoduje m.in zaburzenia krzepliwości krwi. Ich hiperwitaminozie towarzyszą dość podobne objawy, co przedawkowaniu witaminy A. Różnice widać na badaniach.
Co z witaminami z grupy B? Tutaj jest nieco inaczej. Przedawkowanie witaminy B objawia się zaburzeniami neurologicznymi – mrowieniem, splątaniem, osłabieniem mięśni, trudnościami w utrzymaniu równowagi, kołataniem serca. Mimo wysokiego zapotrzebowania sportowców na witaminy z grupy B, oni także powinni poprzedzić suplementację kompletem badań.
A czy można przedawkować witaminę B12? Tak – nawet przy suplementacji na potrzeby diety wegańskiej. Również łącząc weganizm i sport! Co za dużo, to niezdrowo – od tej reguły nie ma wyjątków.
Przedawkowanie witamin a medycyna alternatywna
Przedawkowanie witamin działa toksycznie na cały organizm. Są na to liczne dowody, a mimo tego, część osób desperacko wierzy, że ogromne dawki witamin działają cuda. Na początku lipca 2022, w zrobiło się głośno na temat przypadku pewnej 40-latki:
50 tysięcy jednostek witaminy D. Przypominamy, że rekomendowana dawka suplementu na naszej szerokości geograficznej, to 2 tysiące jednostek. U seniorów i osób otyłych, dawka może sięgać 4 tysięcy. Przedawkowanie witaminy D przy takiej podaży to czysta fizyka
Pomysł suplementacji dawek witaminy D, przeznaczonych dla koni ważących setki kilogramów, niestety nie dla każdego jest oczywistym absurdem. Nienaukowe teorie głoszone przez guru alternatywnej medycyny, zbierają swoje żniwo.
Przedawkowanie witaminy D to nie wszystko. Niektórzy znachorzy zachęcają też do brania ogromnych dawek innych witamin – choćby witaminy C. Ciężko ją przedawkować, ale gdy ktoś stara się to robić każdego dnia… po pewnym czasie grzecznie wraca na łono akademickiej medycyny.
Nie wierz w absurdalne teorie bez poparcia naukowego. Chcesz się leczyć? Idź do lekarza. Nie na facebookową grupę zrzeszającą altmedów. To pierwszy krok, by nie dotknęło Cię przedawkowanie witamin.
Konsekwencje hiperwitaminozy. Czy można przedawkować witaminy na śmierć?
Hiperwitaminoza objawia się szerokim zespołem objawów, przypominających zatrucie pokarmowe oraz neurologicznymi symptomami – bólami głowy, osłabieniem, dezorientacją. Na dłuższą metę, przedawkowanie witamin może zaburzać krzepliwość krwi, uszkadzać wątrobę i układ nerwowy.
Tak – hiperwitaminoza może zabić. Zwłaszcza konsekwentnie ignorowane objawy przedawkowania witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, prowadzą do szpitala. W skrajnych przypadkach, mogą do grobu. Zabić może też nadmiar wody, nadmiar sportu, nadmiar… Nadmiar. Powtórzmy motto tego artykułu – co za dużo, to niezdrowo.
Przedawkowanie witamin – jak zapobiec hiperwitaminozie?
Zanim sięgniesz po suplementy witaminowe, wykonaj badania pod kątem niedoborów. Hiperwitaminoza – przedawkowanie witamin – dotyka głównie tych osób, które decydują się na samodzielną suplementację.
Trzeba sobie uświadomić, że witaminy to silne związki. Porzuć obraz witamin wpojony Ci jeszcze w szkole podstawowej – witaminki dla chłopczyka i dziewczynki są w rzeczywistości… bardzo poważne. Nie kolorowe i wesołe.
Jeżeli masz problemy z nerkami, koniecznie powiedz o tym lekarzowi konsultującemu pomysł suplementacji. Przy zaburzeniach procesów wydalania, trzeba być szczególnie ostrożnym podczas sięgania po jakiekolwiek suplementy.
Za główne źródło witamin przyjmij dietę. Przedawkowanie witamin tylko za sprawą jadłospisu, jest praktycznie niemożliwe.
Twoja dieta obfituje w różne warzywa i owoce (nie tylko marchew!), a Ty czujesz się dobrze? Nie masz problemu z regeneracją i poziomem energii? W takim razie, nie musisz interesować się suplementami, a i przedawkowanie witamin – hiperwitaminoza – nie będzie Ci grozić.
Hiperwitaminoza? Sportowcy potrzebują więcej!
Tak – to prawda, że aktywni mają wyższe zapotrzebowanie na witaminy i minerały, niż ludzie nieuprawiający sportu. Trzeba jednak pamiętać, że również ich dieta jest lepiej skomponowana. A przynajmniej powinna być. Wyższe zapotrzebowanie kaloryczne to także więcej okazji do spożywania warzyw i owoców, z czego – mamy nadzieję – korzystasz.
Specjalnie nie podajemy Ci na tacy gotowych zapotrzebowań, chociaż takowe ,,latają” w Internecie (zwłaszcza na stronach producentów suplementów). Możesz się dowiedzieć, że osoby trenujące mają nawet kilkukrotnie wyższe zapotrzebowania na niektóre witaminy… ale niekoniecznie będzie to prawdą.
Co to znaczy aktywny fizycznie? Inne zapotrzebowanie na minerały i witaminy będzie miał mężczyzna ważący 100 kilogramów, trenujący 4x w tygodniu, pracujący na magazynie. Inne – 70-kilogramowy kierowca taksówki, który buduje mięśnie z gumami oporowymi, a 2x w tygodniu gra w piłkę nożną. A kobieta 60 kilogramów, która w trakcie miesiączki trenuje lekko, a przez resztę miesiąca wylewa z siebie siódme poty 5x w tygodniu?
No właśnie. Tabele zapotrzebowania dla sportowców zdają się na nic, gdy uwzględnimy różnice między sportowcami. Zapotrzebowania – także te wyższe – trzeba ustalać indywidualnie. W domowych warunkach, jest to praktycznie niemożliwe. Podobnie, jak określenie, ile dokładnie witamin znajduje się w Twoim posiłku.
Przy komponowaniu swojej diety, najlepszym wyjściem jest kierowanie się głównymi zasadami zdrowego odżywiania. Warzywa do każdego wytrawnego posilku, świeże owoce na przekąski. W razie pogorszenia samopoczucia – idź na badania, a nie po suplementy.
Objawy kojarzone z niedoborami witamin mogą świadczyć o całej masie innych przypadłości. Ba – nawet o hiperwitaminozie…
Pamiętaj, że witaminy nie działają jak kreatyna czy arginina – podwyższonej ilości nie zużyjesz do poprawy wyników. Przedawkowanie witamin wyłącznie szkodzi.
Michael Kennedy wprost zaznacza:
There is no case for vitamin supplementation in normal, healthy, non-pregnant or lactating adults who are receiving the recommended daily intake of nutrients.
(tłum. nie ma uzasadnienia dla suplementacji witamin u normalnych, zdrowych osób, niebędących w ciąży i niekarmiących piersią, które wypełniają rekomendowane zapotrzebowanie na składniki odżywcze).
Kierując się zasadami zdrowego żywienia, wypełnienie tego zapotrzebowania jest bardzo proste. Nawet, gdy nie znasz go dokładnie.
Przedawkowanie witamin – hiperwitaminoza – to poważny problem. Można go sobie napytać… sięgając po suplementy witaminowe bez potrzeby. Każdą witaminę da się przedawkować – nawet wydalana na bieżąco witaminę C.
Hiperwitaminoza może dotyczyć nawet sportowców. Ich zapotrzebowanie na witaminy niekoniecznie jest aż tak wysokie, by bez suplementacji się nie obyło. Amatorowi wystarczy zbilansowana, bogata w warzywa i owoce dieta. W razie pogorszenia formy, wydaj pieniądze na badania – nie suplementację w ciemno.
Bibliografia:
Beck KL, von Hurst PR, O’Brien WJ, Badenhorst CE. Micronutrients and athletic performance: A review. Food Chem Toxicol. 2021 Dec;158:112618. doi: 10.1016/j.fct.2021.112618. Epub 2021 Oct 15. PMID: 34662692.
Marcinowska-Suchowierska E, Kupisz-Urbańska M, Łukaszkiewicz J, Płudowski P, Jones G. Vitamin D Toxicity-A Clinical Perspective. Front Endocrinol (Lausanne). 2018 Sep 20;9:550. doi: 10.3389/fendo.2018.00550. PMID: 30294301; PMCID: PMC6158375.
Kennedy M. The vitamin epidemic: what is the evidence for harm or value? Intern Med J. 2018 Aug;48(8):901-907. doi: 10.1111/imj.13976. PMID: 30133982.
Carlsohn A, Cassel M, Linné K, Mayer F. How much is too much? A case report of nutritional supplement use of a high-performance athlete. Br J Nutr. 2011 Jun 28;105(12):1724-8. doi: 10.1017/S0007114510005556. Epub 2011 Jan 25. PMID: 21262065.
Williams MH. Dietary supplements and sports performance: introduction and vitamins. J Int Soc Sports Nutr. 2004 Dec 31;1(2):1-6. doi: 10.1186/1550-2783-1-2-1. PMID: 18498619; PMCID: PMC2129136.
Brisswalter J, Louis J. Vitamin supplementation benefits in master athletes. Sports Med. 2014 Mar;44(3):311-8. doi: 10.1007/s40279-013-0126-x. PMID: 24323888.
